Эрт урьд энэхүү блогийг бичдэг байж. хэдэн жил өнгөрснийг, өөрийгөө хир хөгжсөн, хөгширснийг мэдэхгүй ч Монгол улсыг хир хөгжсөнийг мэдэж байна. Ноднингоос хойш өөрийнхөө юу хийх гэж байгааг өөрөө ч ухаараагүй явсан. Одоо ч гэсэн арга эвээ олохгүй байна. Яагаад гэдэг асуултад хариу олоогүй байсаар шинэ онтой золголоо. Гэхдээ шинэ оныг шинэлэг маягаар угтаад, Шинэ орчинд орсны хүчинд Яагаад гэдэг асуултыг өөрөөсөө асуудаг боллоо. Энэ хэдэн өдөр энэ асуулт толгой дотор байна. Яагаад би компани байгуулж чадсан юм. Яагаад приус 30 зарна гэж ам гарч чадсан юм бол. Яагаад кайро зарах гэж үзээд байгаа юм. Энэ бүхнийг үр дүнтэй болгох гэж үнэхээр хичээл зүтгэл гаргаж чадаж байн уу.
Одоогоор бол үгүй гэж бодож байна. Гэхдээ Яаж, гэдэг асуултад хариулахыг оролдож байгаа. Өөрөөсөө хичээл зүтгэл гаргаж байна. Яаж Яаж
Wednesday, January 4
Friday, January 25
Идэхийн төлөө амьдрах, Амьдрахын төлөө идэх
Хөөрхий гэж. Блогруугаа ороогүй бүтэн жил болчихсон бна. Миний блог руу ордог хүн ч гэж байхгүй болоо биз дээ.
За тэр яахав. Ноднин 11 сард Японы Кино театраар ”命の食べ方” /монголчилбол ”Амийг идэх арга” ?/ гэдэг кино гараад Телевизийн мэдээгээр танилцуулж байсныг нь үзэж суулаа. Тахиануудыг амьдаар нь шууд пирэслэж байгаа, Төхөөрсөн гахайн гэдэс дотрыг яаж автоматаар авч байгаа гээд бодит дүрсээр хийсэн кино байж билээ. Хальт ТВгээр харахад сэтгэл хэрд хийлгэсэн кино байсан. Бид өөрсдийн мэдэлгүй Олон олон амийг хайр найргүй идэн, Дэлхий цаашдаа ийм байдлаар байж болох уу гэсэн асуултыг үзэгч бидэнд тавихыг зорсон гэж нэвтрүүлэгч нь танилцуулж байсан.
Ингэхээр ойрд толгой дотор эргэлдэх нэгэн асуултыг Блог уншигч танд тавих гэсэн юм. Хүн идэхийн төлөө амьдардаг уу? эсвэл Амьдрахын төлөө иддэг үү? Бага байхад л хариултгүй асуулт гэдэг байсан билээ. Саяхнаас хөгжилтэй орнууд буюу Европ, Япон, Америк мэтийн хүмүүс идэхийн төлөө амьдарч, Африк, Латин Америк, Азийн хэдэн хөгжил буурай орнууд хүмүүс амьдрахын төлөө иддэг байх гэж бодогдоод. Японд ирсэн хүмүүс ТВийг нь үзээд хамгийн түрүүнд ОЙШИ гэдэг үгийг сурдаг. Монголоор бол амттай гэсэн үг. ТВийн эфирийн цагийн ихэнхийг хоолны нэвтрүүлэг эзэлж, Ямар амьд амьтанг яаж янзалбал амттай идэж болохыг танд зааж өгнө. Нөгөө далай загас, зараахайг бол амьдаар нь ам уруу хийгээд л ОЙШИ гээд орилно доо. Монголоос ирсэн хүн бол ойлгох гэж нэлээд цаг хугацаа зарцуулах байх даа. Ийш тийшээ аяллаар явсан тухай яриа өрнөхөд хамгийн түрүүнд хоолны яриа орж ирнэ дээ. Харин монголчууд гадуур явснаа ярихад газар нутаг, байгаль, хүн ардынх тухай ярьдаг юм байх гэж боддог байлаа. Япон хүн гэж....Японы ТВгээр идэхийн төлөө амьдарч байгаа Япончуудаа жоохон юм ойлгуулах гэж амьдрахын төлөө идэж байгаа бага Азийн ядуу буурай орнуудын амьдрал, Латин Америкийн хог нь дотор амьдарч, хог түүн идэж, хогондоо хордон үхэж байгаа хүмүүс, Африкд 7наснаасаа эхлэн ажил хийнэ ээжийгээ тэжээн яваа хүүхдүүд гарч студид байгаа хүмүүс нь нулимс унган байгаа харагдана. Монгол харин идэхийн төлөө амьдрах, Амьдрахын төлөө идэх гэсэн ойлголтыг мэдрэх ч үгүй амьдрал нь үргэлжилсээр... Нэг бодлын аз жаргалтай ард түмэн юм. Монголоос жаргалтай амьдарч байгаа хүмүүс байгааг Монголчууд мэддэг ч өөрсдөөсөө доогуур амьдарч байгаа хүмүүсийг анзаарахгүй юм даа.
За тэр яахав. Ноднин 11 сард Японы Кино театраар ”命の食べ方” /монголчилбол ”Амийг идэх арга” ?/ гэдэг кино гараад Телевизийн мэдээгээр танилцуулж байсныг нь үзэж суулаа. Тахиануудыг амьдаар нь шууд пирэслэж байгаа, Төхөөрсөн гахайн гэдэс дотрыг яаж автоматаар авч байгаа гээд бодит дүрсээр хийсэн кино байж билээ. Хальт ТВгээр харахад сэтгэл хэрд хийлгэсэн кино байсан. Бид өөрсдийн мэдэлгүй Олон олон амийг хайр найргүй идэн, Дэлхий цаашдаа ийм байдлаар байж болох уу гэсэн асуултыг үзэгч бидэнд тавихыг зорсон гэж нэвтрүүлэгч нь танилцуулж байсан.
Ингэхээр ойрд толгой дотор эргэлдэх нэгэн асуултыг Блог уншигч танд тавих гэсэн юм. Хүн идэхийн төлөө амьдардаг уу? эсвэл Амьдрахын төлөө иддэг үү? Бага байхад л хариултгүй асуулт гэдэг байсан билээ. Саяхнаас хөгжилтэй орнууд буюу Европ, Япон, Америк мэтийн хүмүүс идэхийн төлөө амьдарч, Африк, Латин Америк, Азийн хэдэн хөгжил буурай орнууд хүмүүс амьдрахын төлөө иддэг байх гэж бодогдоод. Японд ирсэн хүмүүс ТВийг нь үзээд хамгийн түрүүнд ОЙШИ гэдэг үгийг сурдаг. Монголоор бол амттай гэсэн үг. ТВийн эфирийн цагийн ихэнхийг хоолны нэвтрүүлэг эзэлж, Ямар амьд амьтанг яаж янзалбал амттай идэж болохыг танд зааж өгнө. Нөгөө далай загас, зараахайг бол амьдаар нь ам уруу хийгээд л ОЙШИ гээд орилно доо. Монголоос ирсэн хүн бол ойлгох гэж нэлээд цаг хугацаа зарцуулах байх даа. Ийш тийшээ аяллаар явсан тухай яриа өрнөхөд хамгийн түрүүнд хоолны яриа орж ирнэ дээ. Харин монголчууд гадуур явснаа ярихад газар нутаг, байгаль, хүн ардынх тухай ярьдаг юм байх гэж боддог байлаа. Япон хүн гэж....Японы ТВгээр идэхийн төлөө амьдарч байгаа Япончуудаа жоохон юм ойлгуулах гэж амьдрахын төлөө идэж байгаа бага Азийн ядуу буурай орнуудын амьдрал, Латин Америкийн хог нь дотор амьдарч, хог түүн идэж, хогондоо хордон үхэж байгаа хүмүүс, Африкд 7наснаасаа эхлэн ажил хийнэ ээжийгээ тэжээн яваа хүүхдүүд гарч студид байгаа хүмүүс нь нулимс унган байгаа харагдана. Монгол харин идэхийн төлөө амьдрах, Амьдрахын төлөө идэх гэсэн ойлголтыг мэдрэх ч үгүй амьдрал нь үргэлжилсээр... Нэг бодлын аз жаргалтай ард түмэн юм. Монголоос жаргалтай амьдарч байгаа хүмүүс байгааг Монголчууд мэддэг ч өөрсдөөсөө доогуур амьдарч байгаа хүмүүсийг анзаарахгүй юм даа.
Sunday, December 10
I'm Live
Би амьд.
Сүүлийн үед тааралдсан найз нөхөд "Чамайг үхчихсэн юм болов уу гэж бодлоо" гэж хэлүүлэх олширлоо. Мэдээж тэр хүмүүст тэгж хэлэх шалтгаан бий. Миний гар утас руу залгана утасаа авахгүй, майлын хариуг бас бичихээсээ бичихгүйн олон. 21 дүгээр зууныг мэдээлэл харилцааны зуун гэж хэлүүлэх болсон хамгийн том шалтгааны нэг нь Гар утас юм болов уу гэж бодогдлоо. Гар утас гэдэг юм байхгүй байх үэд хүмүүс чухам яаж амьдарч байсан юм боллоо. Найз нөхөддөө гэнэт шийдсэн нийллэг, паарыг яаж хэл авалцдаг байсан юм бол. Хоёр хөл л байсан байх даа. хэхэ Гэнэт гэнэт шал утгагүй юм бодогдох юм.
Гар утас гэсэн юм бидний амьдралд хүч түрж орж ирээд нэгэнтээ 21 болжээ. 21хэн жилд Гар утас маш хурдацтай дэлхийд тарсан. Анх японы цахилгаан харилцаа холбоо компаниас Шёрүдаахон нэртэй анхны гар утасыг хэрэглээнд гаргажээ. Мэдээж хоёр баагий суугаад "ЗА хотын хаана байсан дуртай утас руу холбогдох, утасгүй утас хийчихье" , " Өө тэгье" гээд бүтчихсэн эд биш. Долгион доторх шуугиан, батарей зэрэг асуудал замын дунд гарч ирж байж. Ямар ч л байсан Гар утастай болгож өгсөн ННT Докомо / Nippon Telegraph and Telephone/ компанийханд Дэлхий дахин баярлалаа гэж хэлэхээр болж. Одоо дэлхий дээр Хэдэн гар утас кармаалаад алхаж байгааг хэнч мэдэхгүй. Дашрамд нь хэлхэд Докомо гэдэг нь Японоор Хаа ч гэсэн утгатай билээ. Нэг ёсондоо хаа ч явсан сийхгүй гэсэн үг.
За ингээд хаа ч явсан сийхгүй эд дэлхий дээр тархаад 40өөд жил болж. 1960аад онд хоёр гараараа барьж ярьдаг асар том эд байсан нь 70аад онд ганц гараараа барихаар хэмжээтэй болжээ. Тэгээд бидний мэдэх микрочипсийн эрин үе эхэлсэнээр Одооны гар утасыг эх барьж.
Яг одоо дэхий дээр хэдэн хүн гар утас эзэмшиж байна вэ? Хамгийн том сүлжээ болох Водафон грүп 2006 оны 6 сарын байдлаар 26 улсад охин компани, 33 оронд сүлжээ нь үлчилж байна гээд бодохоор бага ч гэсэн төсөөлөл төрөх байх.
Friday, October 6
Кино ба бодит нийгэм
"Кино 2 хуваагддаг. Бодит ертєнцийг мартагдуулах, Бодит ертєнцєд мартагдсан зvйлийг сануулах..." хэмээн японы Язаки Хитоши найруулагч хэлжээ.
Монголд хэзээнээс кино гээч урлагыг vзэж мэдэрч эхэлсэн юм боллоо? 1950аад оны vед Хуучин хvv, Цогт хун тайж киногоор монголын кино урлагын ертєнц эхлэсэн. Телевизээр Зєвлєлтийн кино гарч одоогын эмээ євєє нарын сэтгэл зvрхийг эзэмдэж байсан. Сэтгэл зvрхэнд хоногшсон, тухай vеийн бодит ертєнц, байдалыг vзvvлсэн сайхан кинонууд... Одоо vзхэд тухайн vед хvмvvс яаж амьдарч байсан нь сэтгэлд тодорхой дурайна. 90ээд оноос бид бvгдийн мэдэрсэн эрх чєлєєг тусгасан Агшин, Шvтээн, Аргамжаа гэх мэт кинонууд гарч байсан. Тэгвэл 2000 оноос хойших бидний амьдарч байгаа бодит нийгмийг мэдрэх боломж бий юу? . Бид єєрсдийн бодит нийгмээ юунаас, хаанаас, хэнээс, мэдрэх болж байна. Монголын нийгэмд vл нийцэх Солонгос савангын дууриар амьсгалж . Бодит нийгэмээ мэдрэхгvйгээр мєрєєдєлийн ерцєнцєд амьдардаг vндэстэн єєр байдаг болов уу? Африкын мєрєєдєл гээч юм дээр vед сонингоос уншиж байсан юм. Африк залуучууд Америк кинонгоор євчилж нэг зовлонд унсан баян цагаан хуухэн гарч ирээд Африк залуу тусалсанаар баян болдог юм уу, эсвэл нэг cуглаанд их мєнгє хожихоор тєсєєлєн ажил хийх сонирхолгvй болсоноор ядууралд орсон гэж... Yнэн худалыг нь сайн мэдэхгvй ч бас нэг юм хэлээд л байх шиг. Гэвч одоо тэнд єєр болсон. Хєгжил эхлэж байна. Харин монголд ах, эгчээ Оппа хэмээн дуудаж, гадаадад гарвал сайхан амьдрахаар тєсєєлсєн хvмvvсээр дvvрч байна. Би єєрєє гадаад амьдрардаг болхоор нутагтаа vлдсэн хvмvvсээ муулах дургvй байдаг ч сэтгэл євдєх юм. Хэрэвээ би гадаадад гарч номын дуу сонсоогvй бол хэцvv амьдралдаа дарагдаад маргааш яаж хоосон хонохгvй гэсэн бодолдоо анхаарал хандуулаад юу ч мэдрэхгvй байх байсан даа.
Японд амьдараад эдний савангийн дуурь, уран сайхны киног vзхэд тойрон хvрээлж байгаа нийгэм тэр чигээрээ байдаг. Ангийхаа хvvхдvvдтэй яриад сууж байхад Япон хvн нийгэмээ Comic бую Мангагаас суралцдаг гэж байсан. Манга гэдэг нь нєгєє япончуудийн хамгийн их уншдаг зурагт ном. Тухайн зурагт номон дээр гардаг баатарууд нь танитай адилхан Мак идэж, хичээлдээ хоцороод... Бvр Эминэмийг шvтээд гуйж байж ч магад. Твийн нэвтэрvvлэг нь ч амидарч байгаа vеийнхээ тухай маш сайн танилцуулдаг.
Монголын бодит амьдралаас зугтааж, Мєрєєдєлийн ертєнц рvv тэмvvлсээр л...Одоо нэг vеээ бодвол амьдрал, амжиргаа дээшилж байгаа болхоор Бодит амьдралд мартагдсан зvйлийг сануулхаар, бодит амьдралыг мэдрvvлэхээр Монгол кино олшрох болтугай...
Монголд хэзээнээс кино гээч урлагыг vзэж мэдэрч эхэлсэн юм боллоо? 1950аад оны vед Хуучин хvv, Цогт хун тайж киногоор монголын кино урлагын ертєнц эхлэсэн. Телевизээр Зєвлєлтийн кино гарч одоогын эмээ євєє нарын сэтгэл зvрхийг эзэмдэж байсан. Сэтгэл зvрхэнд хоногшсон, тухай vеийн бодит ертєнц, байдалыг vзvvлсэн сайхан кинонууд... Одоо vзхэд тухайн vед хvмvvс яаж амьдарч байсан нь сэтгэлд тодорхой дурайна. 90ээд оноос бид бvгдийн мэдэрсэн эрх чєлєєг тусгасан Агшин, Шvтээн, Аргамжаа гэх мэт кинонууд гарч байсан. Тэгвэл 2000 оноос хойших бидний амьдарч байгаа бодит нийгмийг мэдрэх боломж бий юу? . Бид єєрсдийн бодит нийгмээ юунаас, хаанаас, хэнээс, мэдрэх болж байна. Монголын нийгэмд vл нийцэх Солонгос савангын дууриар амьсгалж . Бодит нийгэмээ мэдрэхгvйгээр мєрєєдєлийн ерцєнцєд амьдардаг vндэстэн єєр байдаг болов уу? Африкын мєрєєдєл гээч юм дээр vед сонингоос уншиж байсан юм. Африк залуучууд Америк кинонгоор євчилж нэг зовлонд унсан баян цагаан хуухэн гарч ирээд Африк залуу тусалсанаар баян болдог юм уу, эсвэл нэг cуглаанд их мєнгє хожихоор тєсєєлєн ажил хийх сонирхолгvй болсоноор ядууралд орсон гэж... Yнэн худалыг нь сайн мэдэхгvй ч бас нэг юм хэлээд л байх шиг. Гэвч одоо тэнд єєр болсон. Хєгжил эхлэж байна. Харин монголд ах, эгчээ Оппа хэмээн дуудаж, гадаадад гарвал сайхан амьдрахаар тєсєєлсєн хvмvvсээр дvvрч байна. Би єєрєє гадаад амьдрардаг болхоор нутагтаа vлдсэн хvмvvсээ муулах дургvй байдаг ч сэтгэл євдєх юм. Хэрэвээ би гадаадад гарч номын дуу сонсоогvй бол хэцvv амьдралдаа дарагдаад маргааш яаж хоосон хонохгvй гэсэн бодолдоо анхаарал хандуулаад юу ч мэдрэхгvй байх байсан даа.
Японд амьдараад эдний савангийн дуурь, уран сайхны киног vзхэд тойрон хvрээлж байгаа нийгэм тэр чигээрээ байдаг. Ангийхаа хvvхдvvдтэй яриад сууж байхад Япон хvн нийгэмээ Comic бую Мангагаас суралцдаг гэж байсан. Манга гэдэг нь нєгєє япончуудийн хамгийн их уншдаг зурагт ном. Тухайн зурагт номон дээр гардаг баатарууд нь танитай адилхан Мак идэж, хичээлдээ хоцороод... Бvр Эминэмийг шvтээд гуйж байж ч магад. Твийн нэвтэрvvлэг нь ч амидарч байгаа vеийнхээ тухай маш сайн танилцуулдаг.
Монголын бодит амьдралаас зугтааж, Мєрєєдєлийн ертєнц рvv тэмvvлсээр л...Одоо нэг vеээ бодвол амьдрал, амжиргаа дээшилж байгаа болхоор Бодит амьдралд мартагдсан зvйлийг сануулхаар, бодит амьдралыг мэдрvvлэхээр Монгол кино олшрох болтугай...
Saturday, September 16
Нутагтаа хийсэн 5 хонoгийн аялал...
Нарита Terminal 1.
Монгол явахаар догдолсон би хамгийн эрт очсон байлаа. Нэг онгоцоор нисэх хvмvvс аажимаар цугаллаа. Тэрэн дотороос Монголчууд маань нэг л содон, єссєн хувцас, байгаа байдалаараа жапанчуудаас нэг л онцгой. Нарита дээр л нутагтаа оччихсон юм шиг сэтгэгдэл тєрж байсныг нуух юу нь. 4 цаг нисэх замдаа монголд анх очиж байгаа хажууд сууcан японтой нэлээд буу халлаа. Онгоцны цонхоор нийслэл Баатар хотын дээгvvр ниcxэд нэг л сэтгэлд ойр дотно санагдсаныг хэлээд юу гэхэв. Очихоос ємнє цас орсон гэж дуулаа хэрэндээ дулаалж очсон чинь харин цагаан зvйл огт олж харсангvй. Эх нутаг минь халуун орноос ирсэн хvvгээ таниж дээ гэсэн шvv юм бодоод онгоцны буудалаас гартал хэсэгхэн хуй салхи vлээж, Эх нутагтаа ирээгvй удсан чиний харийн vнэрийг чинь залгая гэсэн шиг...
Баатар хотод маань аль хэзээний намарын єнгє оржээ. євс шарлаад п... 2 єдєр гадуур явж хvмvvсйин амьдрал, нvvр зэргийг жоохон харлаа. Намайг очихоос хэд хоногийн ємнє бензиний vнэ нэмэгдсэн гэх. Гэвч хvмvvс ерєєсєє бухамдсан шинж алга. Замаар нь машин багтаж ядаад п... Гэвч аль ч зам дээрээ такси маш ховор, нvдний гэм болсон байх юм. Гараа єргєсєн хvмvvс л их. Зєвхєн Монголдоо ганц гангарааны Энхтайваны гvvрйиг хужаа нар засаж байх юм. Xужаа тєрєх ороод. Нээрээ хужаа гэснээс Азийн цагаан дагина БААТАР хот маань улам л Бээжин барилтай болсонд нэлээд сэтгэл эмзэглэсэн шvv. Хуучин орос ах нарын угсармалууд єнгєє алдаад, шинээр баригдаж байгаа байшингууд нь дэндvv хужаа тєрхтэй. Яaхав хужаа нарыг зараад ажилаар хангаад байж болно л доо. Гэхдээ Монгол архитeктoрчаар зураг тєсєлийг нь гаргуулаад байж болдоггvй юм болов уу?
Их монгол улсаа байгуулсны 800 жилийн ой /Шайраган хамартай ерєнхийлeгчийн vгнээс иш татав. Уул нь Намбарийн хvv биш Єvлvн ээжийн банди байгуулсан болхоор Их Монгол улс байгуулагдсаны 800 жилийн ой гэж хэлмээр юм даа./
Тэр 800 жилийн ємнє амьдарч явсан Євгєнєєр жинхэнэ євчилжээ. Буянт - Ухаа маань Чинггис хаан гэдэг нэр зvvж. Би тэгээд одоо Чингис хаан дээрээ буугаад, Чингис хаан дээрээс мордлоо ш дээ. Нэг ёсондоо гадаадад гарч, ирж байгаа хvн болгоны xєл доор ороод байж болж байгаа юм болов уу? Уул нь дээдлэн гэдэг арай оор ойлголт баймаар юм даа. Цаад Намбарын хvvхэд чинь Монгол улсын нэрийг Чинггис хаан yлc болгоод ирэх сонгуулаар мєрийн хєтєлвєртєє ашиглах гэж байгаа юм шиг байна лээ. Нээрээ гадаадын улс орон улам шинэ зvйл руу тэмvvлдэг байхад Монгол гэж л 13 дугаар зуун руу тэмvvлээд байх юм даа. Засгийн газараа 13 дугаар зууны шинж чанар оруулаад яaх гэсэн юм болдоо зайлуул. Нэртэйгээр нь бvх машинаа ухэр тэрэгээр солиод, сурагчидын порyмд дээл тавиж єгвєл таарсан юм.
Залуучууд нь байж суух газараа олж ядаад Тэнгис кино теартийн урд хэсэг бvлгээрээ суусан харагдcан. єє тийм бас хосууд зайсангын хажууд баригдсан єндєр бурхан руу мєргєхєєр их явдаг болж. Тэгээд єєрийхєє анхны дурлал, мурлалийг санaхад паркаас єєр хосуудад зугаалах газар гэж байдаггvй байж дээ. Одоо бас арай дээр болжээ. Гэвч бас л дутагдалтай юм даа. Хотодоо доо ганц цэцэрлэгт хvрээлэн босгвол зvгээр юмсан. Эмгэд хєгшид, Хос залуус зугаалж байгаа нь хотын нэг чимэг бнш vv. Аан нээрээ хамгийн олзуурхууштай юм нь байрнуудын ємнєх хуухдийн тоглоомын талбайг шинэчилсэн байна лээ. Багачуулын нар нь гарч байна лээ.
За тэгээд єєрийн сурч байгаа Телевизийн тухай жоохон дурдахгvй бол болохгvй биз. Эээ мєн xэцvv байна лээ шvv. Нэг япон Монгол ТВгийхэн камераа ачидаггvй, харин UBSийнхэн арчидаг болхоороо арай дээр гардаг юм гэж байсан яг л хэвээрээ. Ямар ч олон сувагтай болчихсон юм. MNB, C1, UBS, 25, Eagle, TV5, TV9, TМ /Танин мэдэхvйн суваг/ г.м... Солонгос кино, дуу нэвтэрvvлэг эффирийн цагын 60%ийг эзэлдэг бололтой. Aргагvй дээ vнэгvй байдаг гэcэн. Тєрєєс жоохон хязгаарлалт хийвэл таарсан юм. Уул ямарч орны медиа vндсэний vзэл гээчийг тариж суулгахийн тулд єєрийн орны юмыг тvлхvv vзvvлдэг. Тэр их гадаадийн тухай нэвтрvvлэгээр угжуулж єсєж байгаа vр хvvхэд маань хєєрхий. Mиний veд Социалзм гэдэг юмны буянд Монголоо гэх сэтгэл бага ч гэсэн зvрхэнд минь cyycaн. Одооны Монгол 20 жилийн дараа их л хэцvv болох байх даа гэсэн бодол тєрж байлаа. Бас хаая нэг Америк кино гарах юм. Гэвч 2 Монгол хvн яриасаар байгаад кино нь дуусан. Уг киноны дуу шуум юу ч сонсогдохгvй. Кино нь ч сонирхолгvй болчих юм даа.
За баахан vг vсэгийн алдаатай, бас Монголоо муулсан бичлэг уншигч танд тулгасан бол хvлцэл єчие. Миний нvдэнд туссан зvйлс энэ. Мєн тун удахгуй Баатар хотын бичлэгийг танд хvргэхээ амлаж байна. Дараа бvр цэгцтэй бодож боловсоруулж байгаад бичлэг vйлдэнээ.
Монгол явахаар догдолсон би хамгийн эрт очсон байлаа. Нэг онгоцоор нисэх хvмvvс аажимаар цугаллаа. Тэрэн дотороос Монголчууд маань нэг л содон, єссєн хувцас, байгаа байдалаараа жапанчуудаас нэг л онцгой. Нарита дээр л нутагтаа оччихсон юм шиг сэтгэгдэл тєрж байсныг нуух юу нь. 4 цаг нисэх замдаа монголд анх очиж байгаа хажууд сууcан японтой нэлээд буу халлаа. Онгоцны цонхоор нийслэл Баатар хотын дээгvvр ниcxэд нэг л сэтгэлд ойр дотно санагдсаныг хэлээд юу гэхэв. Очихоос ємнє цас орсон гэж дуулаа хэрэндээ дулаалж очсон чинь харин цагаан зvйл огт олж харсангvй. Эх нутаг минь халуун орноос ирсэн хvvгээ таниж дээ гэсэн шvv юм бодоод онгоцны буудалаас гартал хэсэгхэн хуй салхи vлээж, Эх нутагтаа ирээгvй удсан чиний харийн vнэрийг чинь залгая гэсэн шиг...
Баатар хотод маань аль хэзээний намарын єнгє оржээ. євс шарлаад п... 2 єдєр гадуур явж хvмvvсйин амьдрал, нvvр зэргийг жоохон харлаа. Намайг очихоос хэд хоногийн ємнє бензиний vнэ нэмэгдсэн гэх. Гэвч хvмvvс ерєєсєє бухамдсан шинж алга. Замаар нь машин багтаж ядаад п... Гэвч аль ч зам дээрээ такси маш ховор, нvдний гэм болсон байх юм. Гараа єргєсєн хvмvvс л их. Зєвхєн Монголдоо ганц гангарааны Энхтайваны гvvрйиг хужаа нар засаж байх юм. Xужаа тєрєх ороод. Нээрээ хужаа гэснээс Азийн цагаан дагина БААТАР хот маань улам л Бээжин барилтай болсонд нэлээд сэтгэл эмзэглэсэн шvv. Хуучин орос ах нарын угсармалууд єнгєє алдаад, шинээр баригдаж байгаа байшингууд нь дэндvv хужаа тєрхтэй. Яaхав хужаа нарыг зараад ажилаар хангаад байж болно л доо. Гэхдээ Монгол архитeктoрчаар зураг тєсєлийг нь гаргуулаад байж болдоггvй юм болов уу?
Их монгол улсаа байгуулсны 800 жилийн ой /Шайраган хамартай ерєнхийлeгчийн vгнээс иш татав. Уул нь Намбарийн хvv биш Єvлvн ээжийн банди байгуулсан болхоор Их Монгол улс байгуулагдсаны 800 жилийн ой гэж хэлмээр юм даа./
Тэр 800 жилийн ємнє амьдарч явсан Євгєнєєр жинхэнэ євчилжээ. Буянт - Ухаа маань Чинггис хаан гэдэг нэр зvvж. Би тэгээд одоо Чингис хаан дээрээ буугаад, Чингис хаан дээрээс мордлоо ш дээ. Нэг ёсондоо гадаадад гарч, ирж байгаа хvн болгоны xєл доор ороод байж болж байгаа юм болов уу? Уул нь дээдлэн гэдэг арай оор ойлголт баймаар юм даа. Цаад Намбарын хvvхэд чинь Монгол улсын нэрийг Чинггис хаан yлc болгоод ирэх сонгуулаар мєрийн хєтєлвєртєє ашиглах гэж байгаа юм шиг байна лээ. Нээрээ гадаадын улс орон улам шинэ зvйл руу тэмvvлдэг байхад Монгол гэж л 13 дугаар зуун руу тэмvvлээд байх юм даа. Засгийн газараа 13 дугаар зууны шинж чанар оруулаад яaх гэсэн юм болдоо зайлуул. Нэртэйгээр нь бvх машинаа ухэр тэрэгээр солиод, сурагчидын порyмд дээл тавиж єгвєл таарсан юм.
Залуучууд нь байж суух газараа олж ядаад Тэнгис кино теартийн урд хэсэг бvлгээрээ суусан харагдcан. єє тийм бас хосууд зайсангын хажууд баригдсан єндєр бурхан руу мєргєхєєр их явдаг болж. Тэгээд єєрийхєє анхны дурлал, мурлалийг санaхад паркаас єєр хосуудад зугаалах газар гэж байдаггvй байж дээ. Одоо бас арай дээр болжээ. Гэвч бас л дутагдалтай юм даа. Хотодоо доо ганц цэцэрлэгт хvрээлэн босгвол зvгээр юмсан. Эмгэд хєгшид, Хос залуус зугаалж байгаа нь хотын нэг чимэг бнш vv. Аан нээрээ хамгийн олзуурхууштай юм нь байрнуудын ємнєх хуухдийн тоглоомын талбайг шинэчилсэн байна лээ. Багачуулын нар нь гарч байна лээ.
За тэгээд єєрийн сурч байгаа Телевизийн тухай жоохон дурдахгvй бол болохгvй биз. Эээ мєн xэцvv байна лээ шvv. Нэг япон Монгол ТВгийхэн камераа ачидаггvй, харин UBSийнхэн арчидаг болхоороо арай дээр гардаг юм гэж байсан яг л хэвээрээ. Ямар ч олон сувагтай болчихсон юм. MNB, C1, UBS, 25, Eagle, TV5, TV9, TМ /Танин мэдэхvйн суваг/ г.м... Солонгос кино, дуу нэвтэрvvлэг эффирийн цагын 60%ийг эзэлдэг бололтой. Aргагvй дээ vнэгvй байдаг гэcэн. Тєрєєс жоохон хязгаарлалт хийвэл таарсан юм. Уул ямарч орны медиа vндсэний vзэл гээчийг тариж суулгахийн тулд єєрийн орны юмыг тvлхvv vзvvлдэг. Тэр их гадаадийн тухай нэвтрvvлэгээр угжуулж єсєж байгаа vр хvvхэд маань хєєрхий. Mиний veд Социалзм гэдэг юмны буянд Монголоо гэх сэтгэл бага ч гэсэн зvрхэнд минь cyycaн. Одооны Монгол 20 жилийн дараа их л хэцvv болох байх даа гэсэн бодол тєрж байлаа. Бас хаая нэг Америк кино гарах юм. Гэвч 2 Монгол хvн яриасаар байгаад кино нь дуусан. Уг киноны дуу шуум юу ч сонсогдохгvй. Кино нь ч сонирхолгvй болчих юм даа.
За баахан vг vсэгийн алдаатай, бас Монголоо муулсан бичлэг уншигч танд тулгасан бол хvлцэл єчие. Миний нvдэнд туссан зvйлс энэ. Мєн тун удахгуй Баатар хотын бичлэгийг танд хvргэхээ амлаж байна. Дараа бvр цэгцтэй бодож боловсоруулж байгаад бичлэг vйлдэнээ.
Wednesday, July 12
Цагдаа
Єнєєдєр жирийн нэг єдєр байлаа гэж...
Япoн одоо халаад хэрэг алга. Байнга хєлс дайварлаад л...
気持ち悪い。。。/сэтгэл тааламжгvй байна. гэх юм уу даа./
Ажилаасаа хариж явлаа. Чихэвчэнд Нисванисийн Нисдэг таваг хангинаад л...
Нэг дугуй унaсан цагдаа хажуугаар єнгєрч байна. 24 цагаар ажилдаг ажилдаг дэлгvvрйин ємнє цагаан цамц ємсєж, зангиа зvvсэн нэг гар тас vсэрч хєєрхий. Тэр цагдаа нєгєє тасарсан нєхєрийг сэрээгээд л юм яриж байгаа харагдаж байна. /ниcваниcаа сонсож байсан болхоор юу ярисанийг нь анзаарсангvй./
Би дотроо; Энэ цагдаа тасарчихсан баагийг босгоод гэрт нь хvргэж єгєх юм тєсєєлєєд єнгєрєєд алхлаа. Гэтэл харин ногоо сайн санаат цагдаа чинь миний хажуугаар жишимч vгvй гvйцэд тvрvvлдэг байгаа. Гайхаад эргээд харсан чинь нєгєє тасарчихсан баагий сууж л байдаг юм байна.
Єєрт минь байдаг зуршилаараа монголын цагдаатай харицуулж бодож vзлээ. Ядаж байхад Нисванисийн нисдэг таваг дуу нь дээр " Манай гариг дээр эрvvлжvvлэх ч байхгvй " гэж чихэнд хангинаад. Монголд бол цагдаа тасарчихсан баагий дээр ажилна. Болохгvй бол сарынхаа тєлєвлєгєєг гvйцэлдvvлэхийн тулд эрvvлжvvлхэд хийнэ дээ. Япон сотгуучууд ямарч азтай юм бэ дээ.
Поркат орж 2 кино авчихаад буцтал нєгєє тас баагийг еврoп, япон 2 хvн босгох гэж vзэж байна. Би ч Нисванисаа сонсоод л, гэр лvvгээ яaрлаа.
Энд нээрээ сvvлийн vеийн монголын дууг сонсоод Монголчууд эрvvлжvvлэхээс их айдаг юм байна даа гэж бодогдсон шvv. хэхэ
Япoн одоо халаад хэрэг алга. Байнга хєлс дайварлаад л...
気持ち悪い。。。/сэтгэл тааламжгvй байна. гэх юм уу даа./
Ажилаасаа хариж явлаа. Чихэвчэнд Нисванисийн Нисдэг таваг хангинаад л...
Нэг дугуй унaсан цагдаа хажуугаар єнгєрч байна. 24 цагаар ажилдаг ажилдаг дэлгvvрйин ємнє цагаан цамц ємсєж, зангиа зvvсэн нэг гар тас vсэрч хєєрхий. Тэр цагдаа нєгєє тасарсан нєхєрийг сэрээгээд л юм яриж байгаа харагдаж байна. /ниcваниcаа сонсож байсан болхоор юу ярисанийг нь анзаарсангvй./
Би дотроо; Энэ цагдаа тасарчихсан баагийг босгоод гэрт нь хvргэж єгєх юм тєсєєлєєд єнгєрєєд алхлаа. Гэтэл харин ногоо сайн санаат цагдаа чинь миний хажуугаар жишимч vгvй гvйцэд тvрvvлдэг байгаа. Гайхаад эргээд харсан чинь нєгєє тасарчихсан баагий сууж л байдаг юм байна.
Єєрт минь байдаг зуршилаараа монголын цагдаатай харицуулж бодож vзлээ. Ядаж байхад Нисванисийн нисдэг таваг дуу нь дээр " Манай гариг дээр эрvvлжvvлэх ч байхгvй " гэж чихэнд хангинаад. Монголд бол цагдаа тасарчихсан баагий дээр ажилна. Болохгvй бол сарынхаа тєлєвлєгєєг гvйцэлдvvлэхийн тулд эрvvлжvvлхэд хийнэ дээ. Япон сотгуучууд ямарч азтай юм бэ дээ.
Поркат орж 2 кино авчихаад буцтал нєгєє тас баагийг еврoп, япон 2 хvн босгох гэж vзэж байна. Би ч Нисванисаа сонсоод л, гэр лvvгээ яaрлаа.
Энд нээрээ сvvлийн vеийн монголын дууг сонсоод Монголчууд эрvvлжvvлэхээс их айдаг юм байна даа гэж бодогдсон шvv. хэхэ
Saturday, July 8
Дэлхийн аврагa Японы мэдээлэлийн хэрэгсэлээр
Хєл бємбєг гэдэг спорт дэлхий дээр хамгийн агуу. Тэр дундаа Дэлхийн аврага. Дэлхийн хvн амын 3/1 нь амьдаар vзэж улдсэн хvмvvс нь сондог гэхэд болох дэлхийн хамгийн том баяр юм. Миний хувьд дэлхийн аврагийн цаг 1994 оны Амeрик дахь тэмцээнээс эхлэсэн. Дунга, Робэртo Бажо... Улсаас гэвэл хамгийн сэтгэлд тод нь Болгар. Анх удаа дєрєвт vлдээд тухайн vедээ том шуугиан тариж байсан. Бас нэг зvйл гэвэл тэр vеээс л Бразилд дvргvй болсон юм байна. Хэт хvчтэй, хэн хожих нь тодорхой тоглолтyyд vзvvлдэг болхоор.
98 оны Францын дэлхийн аврагаар Герман, 02 оны Япон, Солонгосын тэмцээнээр Герман, Аргентины бaгyyдыг дэмжиж бaйлaa. Энэ жилийн хувьд Ангил, Япон 2т нэлээд их итгэл найдлага тавилаа. Даанч миний батлагдаагvй хуулиар бас л ялагдчихлаа. Би нэг багын vнэнч фен байж чаддаггvй юм. Яaгаад гэхээр миний хувьд тухайн дэлхийн аврагаар єєртєє сэтгэлийн таашаал авах хамгийн гоё байдагт оршино. Yнэнч фенvvдйин хувьд бол ойлгоход бэрх байж магадгvй. Тухайн vедээ сайхан кайф авч чадаж байвал заавал vнэнч фен байх албагvй гэж бодож байна. хэхэ
За тэгээд энэ жилийн дэлхийн аврагийг Японы мэдээлэлийн хэрэгсэлээр цацсан талаар єєрийн бодолоо бичьe. Мэдээж хvн болгон єєрийн нvдээр дэлхийн аврагийг харж байгаа. Улс тєрчийн, бизнэс хvний нvд бvгд єєр байх нь ойлгомжтой. Миний хувьд мэрэгжилийн дагуу телевизийн нvдээр харах гэж оролдлоо.
Японы хувьд хэсэгийн тоглолтууд дуустал телевизээрээ маш хvчтэй гаргаж байсан боловч єєрийн орны баг хусагдсанаараа эрч хvч нь суларcан. Мэдээжийн хэрэг л дээ. Тэхдээ тэдний телевизээрээ дамжуулж байгаа нь их сонирхол татлаа. Японы хэсэгийн сvvлийн тоглолт Бразил. Тоглолт эхлэхийн ємнє бид ялна. Ялахгvй бол тамирчидаа нутагтаа оруулахгvй /хэтэрvvлж хэлхэд / маягийн юм хэлж байсан нэвтрvvлэгч 90 минутийн дараа "Японы тамирчид хамаг хvч чадалаа дайчиллаа. Гэвч vр дvн нь энэхvv бодит байдал. Яах ч арга алга. Энэ удаа амталсан муухай дурсамжийг марталгvй 4 жилийн дараах Дэлхийн аврагад илvv амжилт гаргах болно гэж найдацгаая. Хонтоони Оцукарэйсама." гэдэг байгаа. Хэнийг ч буруутгасангvй. Хэдхэн минутийн ємнє буруутгаж байсан хvнээ "Энэ хvн vнэхээр Япон орны тєлєє чадах бvхнээ хийлээ." гээд магтах нь яах аргагvй Япон зан шиг санагдавч, Монголтой харицуулaх юм бол эсрэгээрээ. Монголчууд хэвлэлээрээ муулхад дагаад ард тvмэн нь муулаад муугаараа дуусах байсан даа.
2,3 хоногийн дараах спорт сонин дээр Францaд тоглож байгаа чимээгvй тамирчнаа эхний нvvрэнд гаргаад "Энэ бидний 4 жилийн дараах итгэл найдвар." гээд л... Бидний хvсэл эрмэлзэл ингээд дуусахгvй шvv. Багийн маань нєєц бололцоо шавхагдах болоогvй болхоор vргэлжлvvлэн хєгжєєн дэмжицгээье гэж уриалах мэт. Фенvvдэд зориг, хvсэл тэмvvлэл єгєхєєр дулаахан vгтэй нийтлэлvvд шил шилээ дараад л. Нээрээ бас нэг анзарсан юм нь гэвэл Дэлхийн аврага, eр нь ямар нэгэн нэртэй тамирчины тухай ярихдаа "Хvvдvvдэд, фенvvд бидэнд мєрєєдєл, хvсэл тэмvvлэл єгсєн тамирчин (тэмцээн, тоглолт)" гэсэн vг маш их сонсогдож, хэрэглэгдэж байх юм. Энэ нь юу гэсэн vг вэ гэвэл ирээдvй хойч vеээ бэлдэхдээ одооноос анхаарч байгаагийн шинж болов уу.
Монголчvvд бидэнд сурах юм маш их байна гэж бодогдлоо. Монголын хувьд Тамирчидаа мvv хэлэхээсээ ємнє хєгжєєн дэмжиж байгаа фенvvдэд хамгийн их учир байдаг бололтой. Фенvvдийг татна гэдэг нь нэг талаараа цаана нь том бизнэс нуугдаж байдаг биз. /Yvний талаар дараа нь жич бичлэг vйлдэнэ./
Японы тамирчид алт авсан ч, мeдалгvй хоцорсонч уйлдаг, тэр олон фенvvдйин итгэлийг алдаагvй дээ, эсвэл тэр олон хvний итгэл найдварыг алдсандаа нулимсаа бариж чаддаггvй болов уу даа.
Энэ бvхэнд хамгийн их vvрэг гvйцэтгэдэг нь мэдээж МEДИА.
98 оны Францын дэлхийн аврагаар Герман, 02 оны Япон, Солонгосын тэмцээнээр Герман, Аргентины бaгyyдыг дэмжиж бaйлaa. Энэ жилийн хувьд Ангил, Япон 2т нэлээд их итгэл найдлага тавилаа. Даанч миний батлагдаагvй хуулиар бас л ялагдчихлаа. Би нэг багын vнэнч фен байж чаддаггvй юм. Яaгаад гэхээр миний хувьд тухайн дэлхийн аврагаар єєртєє сэтгэлийн таашаал авах хамгийн гоё байдагт оршино. Yнэнч фенvvдйин хувьд бол ойлгоход бэрх байж магадгvй. Тухайн vедээ сайхан кайф авч чадаж байвал заавал vнэнч фен байх албагvй гэж бодож байна. хэхэ
За тэгээд энэ жилийн дэлхийн аврагийг Японы мэдээлэлийн хэрэгсэлээр цацсан талаар єєрийн бодолоо бичьe. Мэдээж хvн болгон єєрийн нvдээр дэлхийн аврагийг харж байгаа. Улс тєрчийн, бизнэс хvний нvд бvгд єєр байх нь ойлгомжтой. Миний хувьд мэрэгжилийн дагуу телевизийн нvдээр харах гэж оролдлоо.
Японы хувьд хэсэгийн тоглолтууд дуустал телевизээрээ маш хvчтэй гаргаж байсан боловч єєрийн орны баг хусагдсанаараа эрч хvч нь суларcан. Мэдээжийн хэрэг л дээ. Тэхдээ тэдний телевизээрээ дамжуулж байгаа нь их сонирхол татлаа. Японы хэсэгийн сvvлийн тоглолт Бразил. Тоглолт эхлэхийн ємнє бид ялна. Ялахгvй бол тамирчидаа нутагтаа оруулахгvй /хэтэрvvлж хэлхэд / маягийн юм хэлж байсан нэвтрvvлэгч 90 минутийн дараа "Японы тамирчид хамаг хvч чадалаа дайчиллаа. Гэвч vр дvн нь энэхvv бодит байдал. Яах ч арга алга. Энэ удаа амталсан муухай дурсамжийг марталгvй 4 жилийн дараах Дэлхийн аврагад илvv амжилт гаргах болно гэж найдацгаая. Хонтоони Оцукарэйсама." гэдэг байгаа. Хэнийг ч буруутгасангvй. Хэдхэн минутийн ємнє буруутгаж байсан хvнээ "Энэ хvн vнэхээр Япон орны тєлєє чадах бvхнээ хийлээ." гээд магтах нь яах аргагvй Япон зан шиг санагдавч, Монголтой харицуулaх юм бол эсрэгээрээ. Монголчууд хэвлэлээрээ муулхад дагаад ард тvмэн нь муулаад муугаараа дуусах байсан даа.
2,3 хоногийн дараах спорт сонин дээр Францaд тоглож байгаа чимээгvй тамирчнаа эхний нvvрэнд гаргаад "Энэ бидний 4 жилийн дараах итгэл найдвар." гээд л... Бидний хvсэл эрмэлзэл ингээд дуусахгvй шvv. Багийн маань нєєц бололцоо шавхагдах болоогvй болхоор vргэлжлvvлэн хєгжєєн дэмжицгээье гэж уриалах мэт. Фенvvдэд зориг, хvсэл тэмvvлэл єгєхєєр дулаахан vгтэй нийтлэлvvд шил шилээ дараад л. Нээрээ бас нэг анзарсан юм нь гэвэл Дэлхийн аврага, eр нь ямар нэгэн нэртэй тамирчины тухай ярихдаа "Хvvдvvдэд, фенvvд бидэнд мєрєєдєл, хvсэл тэмvvлэл єгсєн тамирчин (тэмцээн, тоглолт)" гэсэн vг маш их сонсогдож, хэрэглэгдэж байх юм. Энэ нь юу гэсэн vг вэ гэвэл ирээдvй хойч vеээ бэлдэхдээ одооноос анхаарч байгаагийн шинж болов уу.
Монголчvvд бидэнд сурах юм маш их байна гэж бодогдлоо. Монголын хувьд Тамирчидаа мvv хэлэхээсээ ємнє хєгжєєн дэмжиж байгаа фенvvдэд хамгийн их учир байдаг бололтой. Фенvvдийг татна гэдэг нь нэг талаараа цаана нь том бизнэс нуугдаж байдаг биз. /Yvний талаар дараа нь жич бичлэг vйлдэнэ./
Японы тамирчид алт авсан ч, мeдалгvй хоцорсонч уйлдаг, тэр олон фенvvдйин итгэлийг алдаагvй дээ, эсвэл тэр олон хvний итгэл найдварыг алдсандаа нулимсаа бариж чаддаггvй болов уу даа.
Энэ бvхэнд хамгийн их vvрэг гvйцэтгэдэг нь мэдээж МEДИА.
Subscribe to:
Posts (Atom)